هنگامی که به چشم پزشکی یا اپتومتری مراجعه می‌کنیم نسخه‌ای به ما ارائه می‌دهند که تعیین نمره چشم از طریق آن انجام می‌گیرد. ممکن است شما مایل باشید خودتان از روی نسخه عینک، اطلاعات چشمتان را تحلیل کنید و درصورت نیاز، با آگاهی بیشتری به خرید عینک طبی بپردازید. در معاینه چشم، دید بیماران با استفاده از تابلوی اسنلن سنجیده می‌شود. تابلویی که بر روی آن تعداد زیادی حروفی به کار رفته است و اندازه‌ها و جهت‌های مختلفی دارند.
نمره عینک با چند عدد مشخص می‌شود؛ عددهایی که هر کدام در مقابل اصطلاحات و عبارت‌هایی مخفف شده بر روی نسخه نوشته شده اند. برای درک بهتر وضعیت چشم باید ابتدا با این اصطلاحات و عبارات آشنا شوید.
اصطلاحات رایج در خواندن نسخه عینک
دریافت اطلاعات راجع به چشم‌هایتان و مشکلاتی که ممکن است داشته باشد از روی نسخه نیازمند آن است که اطلاعاتی راجع به اصطلاحات رایج در نسخه عینک طبی داشته باشید که از این طریق بتوانید آنها را تحلیل کنید.
چشم راست و چپ (OD و OS)
اولین قدم در خواندن نسخه آن است که بدانید OD به معنای چشم راست و OS به معنای چشم چپ است. گاهی اوقات به جای این دو مخفف از RE و LE برای چشم راست و چپ استفاده می‌کنند؛ حتی ممکن است در ستون اول جدول مربوط به اطلاعات چشم بیمار چیزی نوشته نشود که در این صورت باید بدانید که ردیف اول اطلاعات مربوط به چشم راست و ردیف زیر آن اطلاعات چشم چپ بیمار نوشته شده است. همچنین اگر دقت کرده باشید دکتر چشم پزشک ابتدا به معاینه چشم راست و سپس چشم چپ شما می‌پردازد.
اصطلاحی تحت عنوان اسفِر (SPH)
نزدیک بینی یا دوربینی چشم را نشان می‌دهد که اگر علامت عدد اسفر منفی باشد نشانه نزدیک بین بودن و اگر عدد مثبت باشد یا هیچ علامتی درج نشده باشد به‌معنای دوربین بودن چشم است. از آن جهت از اصطلاح اسفر استفاده می‌کنند که مشخص شود اصلاح مشکل نزدیک بینی یا دوربینی چشم به‌صورت اسفری(کروی) است یا اصلاح شماره در تمام استواهای چشم برابر است.
واحد اندازه‌گیری دیوپتر (D)
برای نمایش قدرت لنز که با واحد دیوپتر( D) سنجیده می‌شود از این اصطلاح استفاده می‌کنند؛ ناگفته نماند که دیوپتر( D) یک واحد اندازه گیری است برای اندازه توان عدسی و برابر است با عکس فاصله کانونی یک عدسی برحسب متر. به بیان دیگر دیوپتر اندازه تحدب یا تقعر عدسی عینک را نشان می‌دهد و هرچه میزان دوربینی یا نزدیک بینی بیشتر باشد، نسخه عینک، نمره بالاتری خواهد داشت.
اصطلاح سیلندر (CYL)
برای نشان دادن مقدار آستیگماتیسم به کار می‌رود. گاهی اوقات در مقابل آن چیزی نوشته نمی‌شود؛ که به معنای آن است که چشم‌های بیمار آستیگماتیسم ندارد. ناگفته نماند که واحد سیلندر هم بر حسب دیوپتر اندازه گیری می‌شود.
اگر پشت شماره آستیگماتیسم علامت منفی قرار گرفته بود یعنی آن که چشم‌های بیمار آستیگماتیسم نزدیک بینی دارد اگر شماره آستیگماتیسم مثبت بود یعنی آن که آستیگماتیسم از نوع دوربینی است در نسخه‌های معاینه چشم بعد از عدد مربوط به دوربین یا نزدیک بینی چشم عدد آستیگماتیسم می‌آید.
چشم سالم (Plano)
اگر چشم‌های بیمار عیب خاصی نداشته باشد یعنی چشم نزدیک بینی یا دوربینی نداشته باشد در نسخه آن کلمه پلنو نوشته می‌شود به این منظور که نمره چشم صفر است.
محور آستیگماتیسم (AX)
در صورتی که چشم فردی آستیگماتیسم باشد، این عدد زاویه مناسب برای آن که انحنای قرنیه چشم اصلاح شود را می‌گوید. در افراد دارای آستیگماتیسم قرنیه چشم کروی نیست و توان متمرکز سازی تصویر روی شبکیه چشم روی محورهای مختلف متفاوت است؛ میزان اختلاف قدرت محورهای مختلف در واقع همان مقدار آستیگمات چشم است. بازه عددی که برای آن تعریف شده است عددی بین ۱ تا ۱۸۰ درجه می‌باشد؛ عدد ۹۰ استوای عمودی و عدد ۱۸۰ استوای افقی را نشان می‌دهد.
فاصله مردمک چشم (PD)
فاصله بین دو مردمک چشم بر حسب میلی‌متر تحت عنوان PD نوشته می‌شود؛ مثلاً در فردی که فاصله میان مردمک چشم‌هایش ۵۵ میلی‌متر باشد به این صورت نوشته می شود: PD= 55 mm
اصطلاح افزوده (Add)
این عدد بر حسب سن و یک سری عوامل دیگر اندازه‌گیری می‌شود و در نسخه نوشته می‌شود؛ محدوده مقدار این عدد ۷۵٪ تا ۳ است و برای هر دو چشم مساوی خواهد بود. کاربرد آن زمانی است که با نمره دوربینی چشم جمع می‌شود و نمره نزدیک بینی چشم به‌دست می‌آید.
اصطلاح منشور (Prism)
از پریزم زمانی استفاده می‌شود که چشمان فرد اصطلاحاً دچار دوبینی یا انحراف چشمی باشد. منظور از انحراف چشم در اینجا آن است که جهت راستای طبیعی چشم با حرکت چشم ناهماهنگ باشند. این عدد در صورت وجود به شما می‌گوید که مقدار منشوری که در عدسی عینک باید به کار رود چه مقدار باید باشد که انحراف چشم‌ها جبران شود.
جمع‌بندی
بعد از آن که برای معاینه چشم و تعیین نمره چشم به اپتومتریست یا دکتر چشم مراجعه می‌کنید بهتر است با اصطلاحات رایج در نسخه‌های چشم پزشکی یا عینک آشنایی داشته باشید تا با آگاهی کامل‌‌تری برای تهیه عدسی عینک و خرید عینک طبی اقدام کنید. در نسخه‌های چشم پزشکی مشخصات چشم راست را مقابل OD یا RE و مشخصات چشم چپ را در ردیف زیر آن و مقابل OS یا LE می‌نویسند. عیوب انکساری چشم با واحد دیوپتر سنجیده می‌شود.
از اصطلاح اسفر برای نمایش نزدیک بینی یا دوربینی چشم استفاده می‌شود و واحد آن دیوپتر است؛ هنگامی که این عدد منفی باشد چشم نزدیک‌بین و اگر بدون علامت یا مثبت باشد به معنای دوربین بودن چشم است.
مقدار آستیگماتیسم چشم را با سیلندر نمایش می‌دهند و اگر مقابل آن عددی نباشد یعنی چشم آستیگماتیسم ندارد. اگر شماره آستیگماتیسم منفی باشد یعنی چشم آستیگماتیسم نزدیک‌بینی دارد و اگر مثبت باشد به معنای آستیگماتیسم چشم دوربین خواهد بود. همچنین محور آستیگماتیسم عددی دارد که این عدد برای اصلاح آستیگماتیسم در نظر گرفته شده است.
پلنو هنگامی به کار می‌رود که چشم‌های بیمار عیب خاصی نداشته باشد. فاصله دو مردمک چشم با پی.دی نمایش داده می‌شود و کاربرد اصطلاح افزوده زمانی است که این عدد را با نمره دوربینی شخص جمع می‌کنند تا نمره نزدیک بینی چشم شخص به‌دست آید. عدد برای پریزم هنگامی نوشته می‌شود که چشم‌ها دارای انحراف باشد و برای جبران این انحراف از نوعی منشور در ساخت عدسی عینک استفاده می‌کنند.